Wat gebeurt er als een kudde olifanten zou thuiswerken? ‘Dan worden de volwassen dieren vast en zeker efficiënter, maar de jonge olifanten gaan dood’, voorspelt Kilian Wawoe, organisatiepsycholoog en schrijver van het boek ‘Het corporate brein’ (juni 2021). Na een onderzoek bij 350 werknemers en een enquête bij ruim 7000 werknemers komt hij op voor de jonkies in een organisatie.
Zij zijn er volgens Wawoe niet bij gebaat als het kantoor ook na de coronacrisis leeg blijft. Werknemers van zijn leeftijd – de HR-specialist bij de Vrije Universiteit is geboren in 1972 – mogen dan graag thuiswerken, hun jonge collega’s hebben geen ruime koophuizen of tweede huizen in Frankrijk. Zij staan soms op het balkon te bellen of te Zoom-vergaderen naast het wasrek. Bovendien kunnen ze thuis het vak niet afkijken van hun ervaren collega’s. Kilian Wawoe gebruikt niet voor niets de metafoor van de olifantenkudde. Hij roept leidinggevenden en HR op om ‘kwetsbare medewerkers’ meer te betrekken bij de discussie over de toekomst van het werk.
Hoe reageren HR en leidinggevenden op je betoog?
‘Ik heb al veel presentaties gegeven over de verschillen tussen oudere en jonge werknemers als het gaat om thuiswerken. In de zaal voel ik pas een omslag als ik zeg dat het niet helpt om iedereen vrij te laten in zijn keus. Jongeren kunnen wel vaker naar kantoor komen, maar ze hebben er niets aan als er niemand zit. Vaak valt het dan stil in de zaal.
‘Ik begrijp heel goed dat het voor degenen die liever thuiswerken prettig is om niet in de file te hoeven staan. Zij hebben vaak een betere balans privé/werk met jonge kinderen. Maar ze zouden niet van zichzelf moeten uitgaan, maar jonge medewerkers als eerste moeten vragen wat ze willen. Ik ken al advocaten- en notariskantoren waar dat gebeurt. Dat zijn bij uitstek organisaties waar kennisoverdracht en netwerken heel belangrijk is. Die mogelijkheid is er nauwelijks als de toplaag in villa’s zit te werken en de jonge garde het klein behuisd in de Randstad moet zien te redden.’
Willen jonge medewerkers wel kwetsbaar genoemd worden?
‘Daar krijg ik kritiek op, vooral van veertigers en vijftigers. Toch laat ik die term bewust staan. Ik bedoel trouwens ook medewerkers met een burn-out, depressieve klachten, eenzaamheid, rsi of een verslaving. Van jonge werkenden krijg ik positieve reacties op mijn pleidooi. Zij zijn vaak niet assertief genoeg om voor zichzelf op te komen in de discussie over de toekomst van het werk. Of ze weten niet wat ze missen omdat ze geen werkervaring hebben.’
Jonge medewerkers worden toch ook gepolst in de enquêtes die HR rondstuurt?
‘Als acht medewerkers gelukkig worden van thuiswerken en twee raken er depressief van, is de gemiddelde score goed. Ik adviseer niet te kijken naar gemiddelden, maar naar uitersten in de statistieken. Je kunt ook focusgroepen benaderen. Hoe vaak medewerkers willen thuiswerken is ook niet de goede vraag. Het gaat niet om twee, drie of vijf dagen. Werken is een teamsport, waar het zou moeten gaan om autonomie, verbondenheid en groei. De vraag is meer hoe je er als team voor kunt zorgen dat je daar met elkaar voor zorgt.’
Uit een onderzoek van RTL Z blijkt dat 59 procent van de werkgevers hybride wil werken.
‘Dan moeten ze ook nadenken over de kwaliteit van het werk. Bij een paar bedrijven heb ik al geopperd te kiezen voor ‘quality time’ op kantoor. Als je er allemaal bent op dinsdag, moet je wel iets aan elkaar hebben. Ga dan niet in je eigen wereld zitten met een koptelefoon op. Zorg ervoor dat anderen kunnen profiteren van je aanwezigheid, door kennis te delen of actief mee te doen aan groepsactiviteiten.‘
‘Eind januari zat ik in een uitzending van Nieuwsuur met softwarebedrijf AFAS. Daar hebben ze een basketbalveld. Fantastisch, maar ik kom liever voor een andere uitdaging naar kantoor. Het gaat mij niet op de flipperkasten en de glijbanen, maar om een fitnesszaal voor de geest.’
‘Schaf de vergoeding voor thuiswerken af en stimuleer dat mensen weer gaan samenwerken op kantoor’
Kilian Wawoe, organisatiepsycholoog
Wat zijn je tips voor HR?
- ‘Zet een werkgroep op over de toekomst van werk. Het formuleren van zo’n visie is ingewikkelder dan je denkt. Het gaat om veel meer dan de vraag hoeveel dagen per week je naar kantoor wilt. Laat de mensen aan het woord die het het moeilijkst hebben. Dat kan ook een collega van 50 zijn die net is gescheiden.
- ‘Wees terughoudend met het goedkeuren van verzoeken om in een vakantiehuisje in het buitenland te mogen werken. Als werkgever blijf je verantwoordelijk, ook voor rsi-klachten. Bovendien kan een klant vragen of die medewerker toch even wil langskomen. Voor zzp’ers is het uiteraard een ander verhaal.’
- ‘Schaf de vergoeding voor thuiswerken af. De FNV is niet blij met deze oproep, maar ik ben geen voorstander van een beloning voor thuiszitten. Dat geldt ook voor een vergoeding voor kantoorspullen. Je werkt daar ook raar gedrag mee in de hand. Mensen vangen 500 euro voor een bureau, maar ze kopen een tweedehandsje van de buurman. Er is nu eenmaal een neiging om vergoedingen in eigen zak te steken. Je krijgt er ook ingewikkelde discussies van. Stimuleer liever dat mensen weer gaan samenwerken op kantoor.’
- ‘Werken na corona is een historische kans om het werk op een andere manier in te richten, maar wel zodanig dat we rekening houden met de diversiteit van medewerkers.‘
Lees meer artikelen over HR-strategie:
- Top 5 rekentools voor HR
- 5 redenen waarom ‘remote werken’ onvermijdelijk is
- Organisatiecultuur: bouwen van een sterke cultuur én concrete HR-zaken
Foto: Unsplash