Van Prinsjesdag is al bekend dat er geen rijtoer komt, het publiek zit dit jaar voor de tv en de koning leest de troonrede niet in de Ridderzaal, maar in de Grote Kerk voor. Het kabinet gaat 11 miljard euro uittrekken voor financiële en sociale maatregelen om de gevolgen van corona op te vangen. Ook dat is al naar buiten gekomen. De precieze invulling van die plannen volgt op de derde dinsdag in september. Waar kan HR zich vast op voorbereiden?
Prinsjesdag zal dit jaar verschillende boodschappen hebben voor HR, voorspelt Job Hoogendoorn is partner bij Erasmus Research & Business Support (ERBS) en XpertHR-auteur. ‘Er zijn bedrijven en branches die heel goed door de coronacrisis heen komen, met een omzet en resultaat op een gelijk of hoger niveau dan in 2019. Maar er zijn ook bedrijven en branches die flinke klappen hebben geïncasseerd en zich zorgen maken over de vooruitzichten voor 2021.’
Voor de tweede categorie ziet Job Hoogendoorn vooral veel werk voor HR op het gebied van loonkostenbeheersing, minder nieuw personeel, meer uitstroom, reorganisatie en omscholing. Hij verwacht dat het moeilijk zal worden om overlegpartners, zoals de ondernemingsraden en de vakbonden, daarin mee te krijgen. Zijn hoop is gevestigd op het derde steunpakket van de overheid. ‘Dat zal enig soelaas bieden.’
Herstelpakketten
Gerdia Slagman, interim-manager HR en XpertHR-auteur, hoopt dat de nieuwe steun- en herstelpakketten de arbeidsmobiliteit bevorderen. Dat lijkt haar geen sinecure: ‘Hoe kunnen we medewerkers zo ver krijgen dat ze van banen die krimpen of verdwijnen terechtkomen in banen waarin we mensen tekort hebben?’
Slagman raadt haar HR-collega’s aan hun beleid en middelen klaar te hebben voordat reorganisaties of ontslagrondes plaatsvinden. ‘Als je vermoedt dat werk gaat verdwijnen, let dan op het sociaal plan, omscholingsbudget en loopbaanondersteuning. Als werk verandert, zet tijdig in op training en loopbaanbegeleiding.’
Over de plannen voor ontwikkeling en scholing zal op Prinsjesdag meer bekend worden, weet Petra van de Goorbergh, directeur van OVAL, de brancheorganisatie voor duurzame inzetbaarheid. Zij raadt HR aan vast te bedenken hoe medewerkers hierover kunnen worden ingelicht.
Wegwijs maken
Haar grootste zorg is in coronatijd: hoe houdt je werknemers inzetbaar op een snel veranderende arbeidsmarkt? Petra van de Goorbergh: ’Veel bedrijven zullen moeilijke keuzes moeten maken, ook over hun personeel. Het is belangrijk dat de afdelingen P&O medewerkers wegwijs maken in de mogelijkheden om van werk naar werk te gaan, zoals het ontwikkeladvies, loopbaanbegeleiding en scholing. Ook het stimuleren en creëren van bewustwording van medewerkers dat zij aan hun loopbaan en inzetbaarheid moeten werken zal hoog op de agenda van HR moeten staan.’
De OVAL-directeur wijst ook op projecten die door brancheverenigingen worden opgezet. ‘HR zal alert moeten zijn op subsidiemogelijkheden voor een branche of sector, bijvoorbeeld via een O&O-fonds of cao. Ook is begin september in het kader van ‘NL leert door’ een regeling bekendgemaakt die werknemers helpt om (kort en digitaal) scholing te volgen.’
Thuiswerken
Gaat de koning het in zijn Troonrede hebben over thuiswerken? Het zou de drie geraadpleegde experts teleurstellen als Willem-Alexander er niet over begint. ‘Voor alle organisaties is nu de vraag of ze doorgaan met thuiswerken’, zegt Job Hoogendoorn. Als onderwijsman verwacht hij ook uitspraken over online leren. Wat hem betreft mag dat geïntensiveerd en verbeterd worden. Bijvoorbeeld in de vorm van virtuele klaslokalen.
Gerdia Slagman verwacht meer te horen over fiscale regelingen om het thuiswerken mogelijk te maken. Zij denkt dan aan mogelijkheden om de kosten van de belasting af te trekken of de werkkostenregeling (WKR) te benutten. Vanwege de coronacrisis heeft het kabinet deze maatregel al verruimd om werknemers tegemoet te komen. Werkgevers kunnen het extra bedrag onder meer steken in thuiswerkfaciliteiten.
Van de interim-HR-manager mag de overheid aangepaste mobiliteit meer stimuleren. ‘Bijvoorbeeld anders reizen met het openbaar vervoer, leasen, minder reizen.’ Gerdia Slagmans advies aan personeelszaken: ‘Bereid je voor op een structureel thuiswerkbeleid en het faciliteren van thuiswerkplekken.’
Herfst-thema voor HR
Petra van de Goorbergh is nog niet zo zeker of er op Prinsjesdag aandacht is voor het thuiswerkbeleid. Ze zou er wel meer over willen horen en ze vindt het ook hét herfst-thema voor HR. ‘Heb je daar kaders voor nodig van de overheid? Misschien een aantal fiscale regelingen zoals een vergoeding voor thuiswerken, woon-werkverkeer en het inrichten van de werkplek. Maar het gaat vooral over de vraag: wat spreken we met elkaar af, hoe werken we samen, hoe sturen we teams aan, wat zijn bijbehorende arbeidsvoorwaarden en wat leggen leidinggevenden en medewerkers vast?’
Oproep van Job Hoogendoorn aan de Haagse beleidsmakers. ‘Veel bedrijven hebben in de afgelopen maanden flink ingeteerd op hun eigen vermogen. Voor sommigen zo veel dat het uitzicht op continuïteit verdwijnt. Het zou goed zijn om op Prinsjesdag te horen hoe groot de buffer aan eigen vermogen nog is bij Nederlandse bedrijven. De regering kan dat vragen aan de Nederlandse Bank die dat onderzoekt en rapporteert. Een actueel inzicht maakt het mogelijk om beter te zien waar het pakket aan coronasteunmaatregelen bijdraagt aan overlevingskansen en waar dat pakket niet toereikend is.’
HR krijgt het deze herfst hoe dan ook druk.
Meer lezen op XpertHR? Lees verder op de themapagina HR-strategie.
Foto: ANP/Phil Nijhuis